Tác phẩm Đàm Thận Huy

Đàm Thận Huy nổi tiếng là hay thơ, sánh ngang với Thân Nhân Trung và Đỗ Nhuận. Người đương thời thường suy tôn: Ông Mặc chi Đàm (họ Đàm ở Ông Mặc).

Thiên Tùng đàm trong sách Kiến văn tiểu lục của Lê Quý Đôn có kể lại câu chuyện rằng:

Một hôm, sau khi giảng học xong thì trời đổ mưa rất to, thầy trò không thể nào về được. Thấy vậy, thầy Đàm Thận Huy bèn ra câu đối rằng: "Vũ vô cương toả năng lưu khách" (雨無韁鎖能留客; Mưa không phải là xiềng, khoá mà giữ được khách lại). Người học trò cùng làng là Nguyễn Giản Thanh xin đối lại rằng: "Sắc bất ba đào dị nịch nhân" (色不波濤易溺人; Sắc đẹp không phải là sóng nước mà dễ dìm người). Người học trò khác là Nguyễn Chiêu Huấn người xã Yên Phụ, huyện Yên Phong thì đối lại là "Nguyệt hữu loan cung bất xạ nhân" (月有彎弓不射人; Trăng có cánh cung nhưng không bắn người). Một người học trò khác thì đối: "Phẩn bất uy quyền dị sử nhân" (糞不威權易使人; Phân chẳng có uy quyền mà dễ sai khiến người). Ông cho rằng Giản Thanh sau sẽ là người phóng đãng, Chiêu Huấn là người có lòng nhân đức và tất nhiên là hai người đều thành danh. Còn học trò kia về sau sẽ trở thành kẻ hào phú nhưng bỉ ổi. Sau, Giản Thanh đỗ Trạng nguyên, Chiêu Huấn đỗ Bảng Nhãn, người kia chỉ làm đến chức Phó Hiến, tính hạnh của ba người đều đúng y như lời bình của Đàm Thận Huy.

Tác phẩm tiêu biểu của ông còn để lại cho đời là Mặc Trai thi tập (默齋詩集); bao gồm:

  • Phụng hoạ Ngự chế Quỳnh uyển cửu ca: hoạ đủ 9 bài.
  • Chùm thơ ba bài:
  1. Phụng hoạ Ngự chế: Tư gia tướng sĩ.
  2. Phụng hoạ Ngự chế: Lục vân động.
  3. Phụng hoạ Ngự chế: Anh tài tử.
  • Sĩ hoạn châm quy.
奉和御製英才子...古今英俊寵榮新，茂展才攸輔聖君。太白詩成詞治鬼，相如賦就氣淩雲。策勳益壯吞牛志，健筆爭揮吐鳳文。旨捍小臣陪誦託，誓將實學答華勳Phụng hoạ ngự chế "Anh tài tử"...Cổ kim anh tuấn sủng vinh tân,Mậu triển tài du phụ thánh nhân.Thái Bạch thi thành từ trị quỷ,Tương Như phú tựu khí lăng vân.Sách huân ích tráng thôn ngưu chí,Kiện bút tranh huy thổ phượng văn.Chỉ hãn tiểu thần bồi tụng thác,Thệ tương thực học đáp hoa huân.Dịch nghĩa...Các bậc anh tuấn xưa nay được sủng ái, ân vinh mới,Là do đem hết tài năng giúp dập nhà vua.Thơ Lý Bạch làm thành, lời trấn trị quỷ thần,Phú Tương Như làm xong, khí phách vượt tầng mây.Công lao với sách vở, chí khí nuốt trâu thêm khoẻ,Ngọn bút khỏe khoắn, lời văn nhả phượng đua tuôn.Tiểu thần được cầm bút bồi tòng xa giá,Thề đem thực học đáp đền nhà vua.